17 maja

 

Dzień Walki z Homofobią

W debacie na temat homoseksualizmu często pada argument, że jest on „sprzeczny z naturą”, „nienaturalny” itp. Tymczasem naukowcy odnotowali zachowania homoseksualne u około 1500 żyjących na wolności gatunków zwierząt, między innymi u żyraf, delfinów, gepardów, pingwinów, żółwi czy nawet u much. Warto zwrócić uwagę, że choć homoseksualizm występuje u tylu gatunków zwierząt, homofobia, czyli lęk, niechęć do osób nieheteroseksualnych, odnotowano u jednego – homo sapiens. Przez stulecia geje, lesbijki, osoby biseksualne byli prześladowani, torturowani, mordowani, przymusowo „leczeni” (np. elektrowstrząsami), co praktykowano także w Polsce. Równo 25 lat temu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wykreśliła homoseksualizm z listy chorób. Na cześć tego wydarzenia uznano, że 17 maja będzie obchodzony jako Światowy Dzień Walki z Homofobią.

homoseksualizm 3

Zmiana postrzegania homoseksualizmu przez WHO nie spowodowała automatycznie, że problem homofobii zniknął. Dlatego co roku 17 maja na całym świecie mają miejsce różne wydarzenia upamiętniające ofiary prześladowań spowodowanych homofobią i postulujące przestrzeganie praw osób nieheteroseksualnych.

Kilka faktów – czym jest orientacja psychoseksualna?

Współczesna medycyna, psychologia i seksuologia wyróżniają trzy orientacje psychoseksualne − czyli emocjonalne i erotyczne zainteresowanie osobami płci przeciwnej lub tej samej − które są równoważne i wrodzone. Są to: heteroseksualizm – zainteresowanie osobami płci przeciwnej, homoseksualizm – zainteresowanie osobami tej samej płci, biseksualizm – zainteresowanie osobami obojga płci. Statystycznie odsetek osób homo- i biseksualnych jest stały w każdej społeczności i wynosi od 5 do 11 proc. populacji. Geje, lesbijki i osoby biseksualne przeżywają swoją seksualność tak samo, jak heteroseksualiści/-stki. Szukają miłości, pragną doświadczać bliskości z drugą osobą zarówno w sferze emocjonalnej, jak i seksualnej. Tak samo budują mniej lub bardziej trwałe związki, przeżywają rozstania. Różnica jest tylko taka, że swoje potrzeby realizują z osobami tej samej płci (w przypadku osób homoseksualnych) lub mogą je realizować zarówno z kobietami, jak i z mężczyznami (osoby biseksualne). Orientacja homoseksualna czy biseksualna nie jest zaburzeniem ani chorobą. Homoseksualizm został skreślony z listy chorób i zaburzeń przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w 1973 roku, a przez Światową Organizację Zdrowia w 1990 roku. Uznając homoseksualizm za chorobę, można równie dobrze za takową uważać leworęczność czy rudy kolor włosów. Wszelkie próby „leczenia”, „nawracania” osób homo- i biseksualnych na heteroseksualizm kończą się niepowodzeniem, mogą za to prowadzić do nerwic i depresji. Część psychologów, prawników i kryminologów uważa z kolei, że to homofobię (podobnie jak rasizm) powinno się wpisać na listę chorób psychicznych (jako zaburzenia urojeniowe, paranoidalne).

Homofobia wczoraj i dziś

Prześladowania osób nieheteroseksualnych mają swoją wielowiekową, niechlubną tradycję w Europie. Przykładowo w dobie Oświecenia sodomitów, czyli mężczyzn mających kontakty seksualne z innymi mężczyznami skazywano na karę śmierci zazwyczaj przez spalenie na stosie. Z kolei w XX wieku w Trzeciej Rzeszy obowiązywał paragraf 175, który przewidywał karę więzienia nawet za tak niewinne zachowania jak pocałunek czy dwuznaczne spojrzenie wymienione pomiędzy dwojgiem mężczyzn. Kobiety, które miały relacje uczuciowe czy seksualne z innymi kobietami dużo rzadziej spotykały prześladowania. Gdy wybuchła II wojna światowa, wiele homoseksualnych osób trafiło do obozów koncentracyjnych. Zostawały oznakowane różowym trójkątem przyszywanym do ubrań, w celu odróżnienia ich od innych kategorii więźniów. Dziś różowy trójkąt stał się symbolem walki o równouprawnienie gejów, lesbijek, osób biseksualnych i transpłciowych.

649px-Gedenktafel_Homosexuelle_Opfer_Nollendorfplatz_Berlin

Tablica pamięci poświęcona osobom homoseksualnym prześladowanym przez nazizm. Napis na pomniku brzmi: Totgeschlagen – Totgeschwiegen, czyli Zabici – przemilczani. Tablica znajduje się przy stacji metra Nollendorfplatz w Berlinie. Fot. Michael F. Mehnert, CC BY-SA 3.0

Współcześnie uznaje się kraje Zachodu za bastion tolerancji, a mówiąc o problemie przemocy czy prześladowań wobec osób homoseksualnych wskazuje się Bliski Wschód czy Afrykę. Faktycznie w większości krajów Europy czy obu Ameryk, w Australii i Nowej Zelandii nie penalizuje się już kontaktów homoseksualnych, a prawo potępia akty dyskryminacji ze względu na orientację psychoseksualną. W innych częściach świata osoby nieheteroseksualne cały czas nie mogą korzystać z pełni praw, żyją w ciągłym strachu, ponieważ ujawnienie się może oznaczać tortury, więzienie a nawet karę śmierci.

homoseksualizm 1
Międzynarodowi obserwatorzy uważają, że jednym z bardziej niebezpiecznych miejsc dla gejów, lesbijek i osób transpłciowych jest kontynent afrykański. W prawie 40 krajach tego kontynentu stosunki homoseksualne są karane więzieniem, a nawet karą śmierci.
Także w wielu krajach Bliskiego Wschodu osoby nieheteroseksualne są w niebezpieczeństwie – wystarczy pocałunek z osobą tej samej płci, by zostać skazanym na karę śmierci.

homoseksualizm 2

Nie oznacza to jednak, że w Europie czy Stanach Zjednoczonych geje, lesbijki, osoby biseksualne czy transpłciowe nie spotykają się z aktami agresji i są bezpieczne. Jednym z najbardziej drastycznych przykładów takiej przemocy była sprawa Matthew Sheparda, amerykańskiego studenta w bestialski sposób zamordowanego w 1998 roku. Śmierć Matthew poruszyła społeczność amerykańską i międzynarodową. Dzięki staraniom rodziców Matthew doszło do zmiany prawa – rozszerzono kategorię zbrodni z nienawiści na te, których przyczyną jest nienawiść do osób nieheteroseksualnych. Rodzice Matthew na zaproszenie Kampanii Przeciw Homofobii gościli kilka lat temu w Polsce i opowiadali o latach walki z homofobią w USA.

9639342946_52808714ff_z

Berlin, rok 2013, demonstracja przeciwko homofobii w Rosji. W związku z zaostrzeniem homofobicznego prawa w Rosji przez cały świat przetoczyła się fala protestów, które nasiliły się podczas organizowanych w Soczi w 2014 roku igrzysk olimpijskich. Fot. Marco Fieber, CC BY-NC-ND 2.0

Podejmij wyzwanie:
• Idź na Paradę Równości lub na Marsz Równości! Wbrew obiegowej opinii i temu, co czasem podają media głównego nurtu, nie tylko geje, lesbijki czy osoby biseksualne wspierają powyższe inicjatywy. Są one adresowane do wszystkich, którym bliska jest idea praw człowieka i uważają, że każdy ma prawo do miłości. Więcej informacji znajdziesz na: paradarownosci.eu
• Reaguj na homofobiczne napisy w przestrzeni publicznej. Jak to zrobić, dowiesz się na stronie: hejtstop.pl
• Zwalczaj stereotypy na temat osób nieheteroseksualnych. Reaguj na homofobiczne żarty. Najbardziej rozpowszechnione mity i obalające je fakty na temat gejów i lesbijek znajdziesz w publikacji „Fakty przeciwko mitom o lesbijkach i gejach”: www.porozumienie.lesbijek.org/img/fakty_przeciwko_mitom.pdf

Warto przeczytać:
• „Geje i lesbijki. Życie i kultura”, red. Robert Aldrich Wydawnictwo Universitas, 2009,
„Różowe trójkąty. Zbrodnie nazistów na osobach homoseksualnych w kontekście edukacji antydyskryminacyjnej”, red. Katarzyna Remin, Kampania Przeciw Homofobii, 2012

Opracowanie: Alina Synakiewicz

Opublikowano w ramach projektu Postaw na rozwój. Zrównoważony! – 2. edycja współfinansowanego w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2015 r.

Tagi: , , ,

Maj 2025

pon wt śr czw pt sob nie
2
  • Światowy Dzień Tuńczyka
3
4
5
6
  • Międzynarodowy Dzień Świadomości Kompostu
7
  • Międzynarodowy Dzień Świadomości Kompostu
8
9
  • Międzynarodowy Dzień Świadomości Kompostu
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31

Najbliższe święta

logo Dnia Pustej Klasy 2025

Zapisz się do newslettera